Adaptacja akustyczna pomieszczenia
Zasady akustyczne (na podstawie artykułu Fredericka Norena)
DLACZEGO POWINIENEŚ POPRAWIĆ AKUSTYKĘ SWOJEGO POMIESZCZENIA?
Dwa główne powody, dla których warto poprawić akustykę.
Nic nie wpływa na dźwięk z głośników jak akustyka pomieszczenia. Różnice w poziomie pomiędzy dwoma różnymi częstotliwościami basowymi – w nie zaadaptowanym akustycznie pokoju – mogą łatwo przekroczyć +/- 10dB. Niektóre niskie częstotliwości tworząc fale stojące będą miały wydłużony czas pogłosu, tym samym powodując nagromadzenie energii „basowej” w pomieszczeniu.
Twarde, bezpośrednie odbicia od ścian, podłogi oraz sufitu mają większy wpływ na odsłuch niż myślisz. Twój mózg będzie starał się oddzielić dźwięki odbite, od powierzchni pokoju, od tych bezpośrednich, dobiegających z głośnika. Ale nie da sobie z tym rady ponieważ dźwięki odbite docierają do twoich uszu z bardzo krótkim opóźnieniem. Zjawisko to ma męczący wpływ na mózg. Nie pozwala ciszyć się słuchaniem muzyki ani jakością systemu dźwiękowego. Zastosowanie cyfrowego systemu korekcji pomieszczenia może pomóc w zakresie niektórych najbardziej wybijających się niskich częstotliwości – w miejscu odsłuchu. Ale niestety nie zrobi nic zza długim czasem pogłosu, falami stojącymi. Jak mógłby? Poprzez przechwytywanie fal dźwiękowych, które opuściły głośniki?
Jak tylko wchodzisz do pomieszczenia podświadomie odczuwasz jego właściwości akustyczne.
Jeśli akustyka jest zła (głośno, hałas, pogłos, etc) – jak w nowoczesnych mieszkaniach, biurach, kawiarniach czy przestrzeniach publicznych o twardych powierzchniach podłóg, ścian i sufitów bez jakiejkolwiek adaptacji akustycznej – czujesz się bardzo niekomfortowo. Taka atmosfera działa stresująco, jest męcząca. W takich pomieszczeniach wręcz nie che się przebywać.
Natomiast jeżeli pomieszczenie jest przetłumione, grubymi zasłonami i innego typu absorberami będzie robiło przytłaczające wrażenie.
Tak czy inaczej akustyka wpływa na nasz odbiór wnętrza, w którym przebywamy.
CO JEST NAJTRUDNIEJSZĄ CZĘŚCIĄ ADAPTACJI AKUSTYCZNEJ POMIESZCZENIA?
Pierwsze kroki…
JAK ROZPOCZĄĆ?
Każde pomieszczenie jest wyjątkowe i wymaga trochę detektywistycznej pracy. Jeśli nie jesteś pewny od czego zacząć skontaktuj się z nami.
Istnieją jednak pewne bardzo podstawowe sposoby żeby zacząć. Czytaj!
ODBICIA
Dźwięk pojawiający się w pomieszczeniu rozchodzi się we wszystkich kierunkach. Z chwilą gdy fala dźwiękowa napotyka jakąś przeszkodę lub powierzchnię (np. ścianę, sufit) jej kierunek zmienia się i mamy do czynienia z odbiciem.
Odbicia fal dźwiękowych przypominają odbicia światła w lustrze.
Zielone strzałki pokazują dźwięk bezpośredni z głośnika. Strzałki w pozostałych kolorach pokazują odbicia bombardujące słuchacza ze wszystkich stron.
Fala dźwiękowa, w powietrzu, porusza się z ogromną prędkością. Odległość 1 m pokonuje w czasie ok 3 milisekund. To oznacza, że dźwięki odbite od powierzchni w pomieszczeniu docierają do słuchacza z pewnym opóźnieniem, w stosunku do dźwięku bezpośredniego. Fale odbite mają wpływ na odpowiedź częstotliwościową, panoramę stereo, głębokość i barwę dźwięku – wszystkie te zjawiska wpływają na zmniejszenie szczegółowości dźwięku. Słuchanie dźwięku / muzyki w takich warunkach jest bardzo męczące.
LIKWIDACJA ODBIĆ ZA POMOCĄ PANELI POCHŁANIAJĄCYCH
Miejsca pierwszych odbić w pomieszczeniu, można w łatwy sposób zlokalizować, za pomocą lustra. Poproś o pomoc drugą osobę. Niech usiądzie w miejscu odsłuchu. Przyłóż płaskie lustro do jednej z bocznych ścian i przesuwaj je w stronę słuchacza. Z chwilą kiedy słuchacz zobaczy w lustrze odbicie jednego z głośników znalazłeś miejsce pierwszego odbicia. Zaznacz to miejsce. Kontynuuj procedurę dopóki nie znajdziesz co najmniej jednego miejsca odbicia na każdej z bocznych ścian oraz dwóch na przedniej ścianie. Sufit również jest powierzchnią odbijającą na dodatek przeważnie zupełnie odsłoniętą. To świetne miejsce na zastosowanie paneli pochłaniających oraz rozpraszających. Dywan lub wykładzina pomoże zredukować niektóre odbicia od podłogi.
Zamocuj panele Vicoustic Cinema Round Premium w wyznaczonych miejscach. Pierwsze odbicia zostaną pochłonięte przez panele. Do przeprowadzenia eksperymentów z umiejscowieniem paneli używaj mocnej taśmy dwustronnej lub gwoździ bez łebków. Do stałego mocowania paneli można użyć kleju Vicoustic Flexi Wall.
LIKWIDACJA ODBIĆ ZA POMOCĄ PANELI ROZPRASZAJĄCYCH
Kolejną metodą pozbycia się pierwszych odbić jest zastosowanie paneli rozpraszających. Ich działanie polega „przełamaniu” fali dźwiękowej i rozprzestrzenieniu jej w różnych kierunkach. Dźwięk rozproszony, w zasadzie nie zakłóca bezpośredniego dźwięku z głośników pod warunkiem, że miejsce odsłuchowe znajduje się co najmniej 1 metr od elementów rozpraszających. Jeżeli miejsce odsłuchowe znajduje się blisko tylnej ściany to lepiej zastosować na niej panele pochłaniające.
Zasadniczo, w większości pomieszczeń – istnieje kilka najlepszych pozycji do zastosowania dyfuzorów. Ściana przednia, tylna i sufit na środku pomieszczenia. Do sprawdzenia działania dyfuzorów w wybranej pozycji na przedniej i tylnej ścianie można wykorzystać stolik lub inny rodzaj stabilnej podstawy, na której, na próbę można ustawić panele jedne na drugich.
FALE STOJĄCE
Długość fal niskich częstotliwości jest ogromna. Od 1,7 metra na 200Hz do około 17 metrów przy 20Hz. W pomieszczeniach o równoległych ścianach fale odbijając się od przeciwległych powierzchni, nakładając się na siebie tworzą fale stojące. W zależności od wymiarów pomieszczenia niektóre niskie częstotliwości będą tworzyły fale stojące pomiędzy ścianami oraz podłogą i sufitem.
Niskie ciśnienie akustyczne na środku pokoju, ale najwyższe w tym samym miejscu w pierwszej oktawie.
To samo zjawisko w poprzek pomieszczenia.
JAK TO BRZMI?
Poruszając się po niezaadaptowanym akustycznie pokoju, podczas słuchania muzyki odczuwamy pojawianie się i zanikanie „basów”. Niektóre niskie częstotliwości są, w niektórych miejscach bardziej odczuwalne, natomiast inne zanikają, itp. Jak pokazują rysunki najgorsze miejsce odsłuchu znajduje się na środku pomieszczenia gdzie następują największe interakcje fal stojących. Z kolei słuchanie blisko ściany będzie skutkowało podbiciem basów.
ALE TO NIE WSZYSTKO: REZONANSE!
Fale stojące to w istocie częstotliwości rezonansowe pomieszczenia powstające na skutek działania nieskontrolowanej energii niskich częstotliwości.
Rysunek wodospadu pokazujący dwie fale stojące w pomieszczeniu
Oś X pokazuje częstotliwości pomiędzy 20-400 Hz, oś Y poziom dB, Z czas wybrzmienia (do 1,5 s)
W tym przykładowym piwnicznym pomieszczeniu, z kamiennymi ścianami, czas pogłosu w okolicach 32 Hz jest dużo dłuższy niż w reszcie niskich częstotliwości. Co powoduje wybijające się ciężkie brzmienie subbasu. Kolejny rezonans na 55Hz również wybrzmiewa dłużej od reszty niskich pasm.
JAK FALE STOJĄCE WPŁYWAJĄ NA REPRODUKCJĘ DŹWIĘKU W POMIESZCZENIU?
Po pierwsze fale stojące zaburzają charakterystykę częstotliwościową pomieszczenia w niższych zakresach częstotliwości. Ich wpływ jest zmienny i uzależniony od pozycji źródeł dźwięku oraz miejsca odsłuchu. Po drugie wzmacniają niskie częstotliwości (powodują, że poziom basu jest nadmierny i niekontrolowany), które tłumią dynamikę oraz maskują szczegóły dźwięku w średnich i wysokich częstotliwościach. Słuchając muzyki / dźwięku chcemy podzielić całe spektrum audio na poszczególne pasma ale nasz mózg interpretuje to jako jeden dźwięk, gdzie wszystkie częstotliwości są ze sobą połączone. To co dzieje się w niskich częstotliwościach będzie miało ogromny wpływ na to jak odbieramy średnicę i wysokie tony.
WIĘC CO MOŻNA ZROBIĆ, ABY KONTROLOWAĆ FALE STOJĄCE?
Najlepszym sposobem na zminimalizowanie wpływu fal stojących jest zbudowanie pokoju o pochyłych, nierównoległych ścianach – jak w reżyserkach studyjnych. Jednak większość z nas nie może sobie pozwolić na taki luksus, więc drugą najlepszą rzeczą jest zainstalowanie pułapek basowych.
GDZIE POWINNY BYĆ ROZMIESZCZONE PUŁAPKI BASOWE?
Najlepsze miejsca do umieszczenia pułapek basowych to narożniki pokoju – w miejscu styku kilku dużych powierzchni – tam pułapki basowe będą działały najefektywniej.
VICOUSTIC PROPONUJE BARDZO WYDAJNĄ PUŁAPKĘ BASOWĄ - Super Bass Extreme Ultra.
Pułapka basowa Vicoustic Super Bass Extreme Ultra jest skuteczny w zakresie 60-125Hz i jest zaprojektowany do stosowania w rogach pomieszczenia. W środku znajduje się drewniana membrana, którą niskie częstotliwości próbują wprowadzić w rezonans – zupełnie jak naciąg w bębnie. Ale dwie pianki o dużej gęstości zatrzymują ruch poprzez pochłonięcie energii. W tylnej części panelu znajduje się płyta perforowana z małymi otworami, która dodatkowo zamienia panel w rezonator Helmholtza. Mikro perforacja podnosi skuteczność SBE o ok 20%.
Zainstalowanie czterech do ośmiu pułapek basowych Vicoustic Super Bass Extreme Ultra przynosi świetny efekt zmniejszając czas pogłosu w niższych częstotliwościach co pomaga głośnikom uzyskać lepszą dynamikę w niskim paśmie. Wyczyszczenie „dołu” poprawia przejrzystość środka oraz góry pasma. To psychoakustyka!
Ze względu na swoją zaawansowaną konstrukcję Vicoustic Super Bass Extreme Ultra jest znacznie bardziej wydajny w porównaniu do samej pianki lub wełny mineralnej w rogach pomieszczenia.
Sprawna pułapka basowa taka jak SBE „uspokaja” niskie pasmo i pozwala zabrzmieć Twoim głośnikom otwartym, bardziej punktowym dźwiękiem.
SBE umieszczone w dwóch przednich narożnikach pokoju
SBE mogą być umieszczone w tylnych narożnikach z równie dobrymi wynikami.
REMEDIUM NA PROBLEMATYCZNE FALE STOJĄCE - VICOUSTIC VARI BASS ULTRA
Regulowana pułapka basowa Vicoustic Vari Bass Ultra jest strojoną pułapką basową z zakresem działania w przedziale 50-100Hz
Ruchoma górna część ustroju wydłuża lub skraca długość pułapki basowej – zmieniając odpowiednio częstotliwość pochłaniania. Skala w Hz umieszczona z boku ruchomego elementu umożliwia nastrojenie pułapki na żądaną częstotliwość (w przybliżeniu)
Vari bass działa najskuteczniej w miejscach gdzie ciśnienie akustyczne jest największe – zwykle w przednich lub tylnych rogach pomieszczenia.
Istnieje duża liczba stron w internecie, które pomagają wyliczyć częstotliwość fal stojących w prostokątnym pomieszczeniu. Poszukaj „room mode calculator”, wpisz wymiary pomieszczenia. Kalkulator powinien pokazać listę częstotliwości fal stojących. Jednak pomiar za pomocą mikrofonu pomiarowego daje lepsze rezultaty.
Nastrój wszystkie pułapki basowe Vari Bass Ultra na tą samą częstotliwość i posłuchaj np dobrze nagranej perkusji na dużym poziomie głośności. Potem szybko wynieś wszystkie Vari Bass Ultra z pomieszczenia i posłuchaj tego samego nagrania na tym samym poziomie głośności. Jeśli bęben basowy brzmi dudniąco bez pułapek basowych w pomieszczeniu, to prawdopodobnie dobrze zidentyfikowałeś problematyczną częstotliwość w basie. Jeżeli nie słyszysz zbyt dużej różnicy lub bas ma mniejsze „uderzenie” zmień inną częstotliwość działania Vari Bass i powtórz test.
Prawidłowo nastrojone (do problematycznej w danych pokoju częstotliwości) ustroje Vari Bass skracają czas pogłosu częstotliwości, na których tworzą się fale stojące. To pomaga wyczyścić niski zakres pasma w pomieszczeniu i umożliwia głośnikom zagranie w sposób punktowy i „odmulony”.
W pomieszczeniu o rozmiarach do 16m2 użyj od 4 do 6 pułapek Vicoustic Vari Bass Ultra. Dwie pułapki można postawić na sobie za pomocą specjalnych opcjonalnych nadstawek Vari Bass Stacker.
PANELE POCHŁANIAJĄCE
Vicoustic posiada w ofercie dużą gamę paneli pochłaniających, wszystkie spełniają swoją rolę znakomicie, ale bestsellerem jest najbardziej wydajny z nich Vicoustic Cinema Round Premium.
Jest dostępny w 15 kolorach obicia i trzech rozmiarach. Zapewnia pełne pochłanianie od 300Hz w górę, ale działa również dobrze na 200Hz. Opakowanie standardowych paneli Cinema Round Premium zawiera 8 paneli o wymiarach 595x595x75mm każdy.
Flagowy panel pochłaniająco rozpraszający Vicoustic Wavewood Ultra Lite został zaprojektowany do rozwiązywania problemów akustycznych w taki sposób aby nie pozbawiać pomieszczenia naturalnego ambiensu.
Specjalne wycięcia na płycie czołowej w połączeniu z pianką akustyczną we wnętrzu powodują, że Wavewood działa jak panel pochłaniający i rozpraszający.
Skutecznie działa od 300Hz w górę. Drewniana powierzchnia zaczyna rozpraszać fale od około 1kHz w górę. Około 40% wyższego środka oraz góry jest rozpraszana i wraca do pomieszczenia. To pomaga zachować naturalną atmosferę akustyczną pomieszczenia ale jednocześnie likwiduje twarde odbicia oraz efekt echa trzepoczącego.
Vicoustic Wavewood występuje w dwóch wariantach: Wavewood Ultra Lite oraz VicPattern Ultra Wavewood MK II. Panele różnią się wykończeniem oraz parametrami pochłaniania.
Wymiary Wavewood umożliwiają stosowanie go tradycyjnych systemach sufitów podwieszanych – zmień stare płytki w suficie podwieszanym na Vicoustic Wavewood, a lepiej zapanujesz nad akustyką pomieszczenia bez „zabicia” naturalnego ambiensu pomieszczenia. Prawidłowo umiejscowione panele Vicoustic Wavewood potrafią wspaniale „otworzyć akustykę” pomieszczenia.
PANELE ROZPRASZAJĄCE
Vicoustic Multifuser DC3 jest dwuwymiarowym (primitive root diffusor) rozpraszaczem wykonanym z wysokiej jakości styropianu. Jest wydajny i lekki. Znakomite rozwiązanie do zastosowania na ścianach i sufitach. Panel rozprasza średnie i wysokie częstotliwości rozjaśniając i czyszcząc brzmienie pomieszczenia. Opakowanie zawiera 6 paneli Vicoustic Multifuser DC3 o wymiarach 590x590x147mm każdy.
W ofercie znajdują się również drewniane dyfuzory. Vicoustic Multifuser Wood MK II 36 oraz Multifuser Wood MK II 64. Wykonane w sposób mistrzowski oprócz świetnego rozpraszania wyglądają absolutnie zjawiskowo!
Rozpraszają w promieniu 180 stopni. Multifuser Wood MK II 36 w zakresie 470-10 000 Hz (wymiary 595x595x75mm). Multifuser Wood MK II 64 w zakresie 310-8000 Hz (wymiary 595x595x135mm). W opakowaniu znajduje się jeden panel podzielony na sekcje, które ułatwiają montaż na ścianach przy pomocy śrub i zaczepów.
Wavewood Diffuser Ultra MK II jest jednowymiarowym dyfuzorem wykonanym z wysokiej jakości styropianu pokryty od frontu panelem drewnianym Wavewood. Lekki panel o wymiarach umożliwiających instalacje w sufitach podwieszanych – idealny do stosowania na suficie w połowie odległości pomiędzy kolumnami i miejscem odsłuchowym lub nad miejscem odsłuchowym.
Wymiana tradycyjnych płytek w suficie podwieszanym na Wavewood Diffuser Ultra MK II spowoduje, że pomieszczenie zabrzmi bardziej przestrzennie, dostanie „powietrza”. Opakowanie Vicoustic Wavewood Diffuser Ultra MK II zawiera 3 panele rozpraszające o wymiarach 595x595x60mm.
WIĘC UŻYWASZ CYFROWEGO SYSTEMU KOREKCJI POMIESZCZENIA I NIE DO KOŃCA DZIAŁA?
Dzieje się tak dlatego, że zlikwidowanie pierwszych odbić czy skrócenie czasu pogłosu w pomieszczeniu nie jest możliwe do wykonania na drodze cyfrowej. Są możliwości dokonania korekt w paśmie przenoszenia. Ale lepsze efekty osiągniemy poprawiając akustykę pomieszczenia.
JAKI JEST GŁÓWNY CEL ADAPTACJI AKUSTYCZNEJ POMIESZCZENIA.
Głównym celem jest spowodowanie aby głośniki „zniknęły” w pomieszczeniu, a pozostał po nich dosłownie ściana dźwięku. Wysokiej klasy, pełnopasmowe kolumny w dobrze zaadaptowanym pomieszczeniu dają takie odczucia. To naprawdę wspaniałe doświadczenie!
JAK DUŻO PIENIĘDZY POWINIENEM ZAINWESTOWAĆ W ADAPTACJĘ AKUSTYCZNĄ?
To zależy od tego jak dobrze chcesz usłyszeć swój system. Pamiętaj… kolumny i sprzęt zagrają na tyle dobrze na ile pozwoli im pomieszczenie, w którym są.
Kontakt w sprawie adaptacji akustycznej oraz produktów Vicoustic: office@mjaudiolab.pl